|
M.Ö. Beşinci yy' da eski yunan filozoflarının bazıları, maddenin sonsuza dek bölünemeyeceğini düşünmüşler ve maddenin en küçük parçasına latince bölünemeyen anlamında "ATOMOS" isim vermişlerdir. Bu ifade tamamen düşünce temlinde olup, hiçbir deneye dayanmamaktadır. Atom sözcüğüne bilimsel anlamda ilk kullanan DALTON' dur. Dalton atom modelini daha sonra geniş bir şekilde inceleyeceğiz. Geniş bilgi için TIKLAYINIZ
1800' lü yılların başında Dalton Atom Modelin'nin ortaya çıkmasından sonra Birçok bilim adamının katkılarıyla günümüzdeki Modern Atom Modeli oluşturulmuştur. ( Bakınız atom modelleri )
Biz şimdilik Modern Atom Modelindeki atomun yapısını inceleyelim.
ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ
Atom içerisinde bu güne kadar yaklaşık 35 tane parçacık tespit edilmiştir.
Atom içerisinde bulunan bu taneciklere "atom altı partikülleri" denir. Biz bunlardan Proton, Nötron ve Elektron denilen temel tanecikleri inceleyeceğiz. Atom çekirdek ve yörünge olmak üzere iki kısma ayrılır. Bu taneciklerden proton ve nötron atomun çekirdeğinde, elektron ise çekirdeğin dışındaki yörüngede bulunur.
Atom çekirdeğinde bulunan + yüklü
|
TANECİK
|
SEMBOL
|
KÜTLE
(gram )
|
ATOMİK KÜTLE BİRİMİ (akb)*
|
YÜK
|
|
PROTON
|
p
|
1,6726x10-24
|
1 ( 1,007277 )
|
+1
|
|
NÖTRON
|
n
|
1,6749 x 10-24
|
1 ( 1,008665 )
|
0
|
|
ELEKTRON
|
e
|
9,1096 x 10-28
|
0 ( 0,0005485 )
|
-1
|
|
* Atomik kütle birimi (akb): 12C izotopunun bi rtane atomunun kütlesinin 1/12'sinin kütlesine eşittir.
|
|
Birim yük 1,6022x10-19 Kulon' dur.
|
protonların birbirlerini itmelerini engelleyen, yine çekirdekte bulunan yüksüz olan nötron tanecikleridir. Yörüngedeki elektronlar ise ışık hızına yakın bir hızla çekirdek çevresinde dairesel bir yörünge izlerler. Bunların çekirdek üzerine düşmesini engelleyen ise merkez kaç kuvvetidir.
PROTON
Atomu belirleyen taneciktir. Bir elementin bütün atomlarında değişmeyen tek taneciktir. Bir elementin atom çekirdeğindeki proton sayısına o elementin ATOM NUMARASI denir. AN yada Z ile simgelenir.
Nötür bir atomda;
AN = p = çekirdek yükü = e
NÖTRON
Bir elementin atomlarında farklı sayılarda bulunabilir (izotop). Atomun kütlesini belirlemede etkilidir.
KÜTLE NUMARASI
Bir elementin atom çekirdeğindeki proton sayıları toplamı ile nötron sayıları toplamına denir. KN olarak simgelenir.
KN = p + n
ELEKTRON
Atom çekirdeği çevresinde dolanır. Atomun temel taneciklerinden en hafif olanıdır. Kütlesi yaklaşık olarak 1/ 1840 akb' ye eşittir. Nötr atomlarda elektron sayısı proton sayısına eşittir. Elektron dağılımı konusunda diğer özelliklerini daha detaylı olarak göreceğiz.
Atomun yapısını yandaki şekilde görüldüğü gibi sembolize edip,
semboller üzerinde işlemlerimizi yapabiliriz.
Özetle bir atomda her zaman
1- AN = p = çek. yükü
2- KN = p + n
3- YÜK = p - e
4- p = e ise Yük = 0 ( Nötr atom)
5- p ≠ e ise yük ≠ 0 ( iyon )
a) p > e ise yük > 0 katyon ( + )
b) p < e ise yük < 0 anyon ( - )
İYON
Elektron alış verişi yapmış atom ya da atom gruplarıdır.
X+7 katyon X-1 anyondur. İkisi de iyondur.
Nötr bir atom elektron kazanırsa anyon oluşur. Nötr bir atom elektron kaybederse katyon oluşur.
*** Hiç bir kimyasal tepkimede atom çekirdeğinde değişiklik olmaz. Kimyasal olaylar en dış yörüngedeki değerlik elektronların hareketleri sonucu oluşur.
|
